Nog één keer de Elfstedentocht rijden als hij komt? Theo Plomp (77) schudt zijn hoofd. ‘Nee, dat zit er niet meer in”, zegt de sportieve apotheker die sinds 1972 in Harmelen woont en ook gevoetbald, gefietst en marathons gelopen heeft. Op tafel in zijn huis aan de Breudijk heeft hij een indrukwekkende lijst met al zijn gereden Elfstedentochten voor mij klaar gelegd. Daarop prijken twee Nederlandse van 1986 en 1997, en negen Alternatieve tochten die hij verreed in Finland, Canada en de VS. Ook ligt er een dik plakboek klaar waarin hij van al die tochten krantenverslagen en foto’s geplakt heeft. Voor mij een handig naslagwerk, maar Theo Plomp weet van alle tochten de bijzonderheden nog wel uit het hoofd.
Tussen de Elfstedentochten van 1963 en die van 1985 ligt 22 jaar. In die periode werd er een alternatieve 200 kilometer lange tocht georganiseerd en verreden in Finland, Canada of Oostenrijk. Zijn eerste tocht reed Theo in Oulu in Finland in 1977. ‘Een vreselijke tocht met regen en veel water op het ijs, die door de organisatie dan ook gehalveerd werd’, vertelt hij. Het jaar erop werd de tocht opnieuw in het hoge noorden verreden maar nu in het Finse Lahti. Tijdens deze tocht zakte hij door het ijs. Ook in de volgende jaren vond de alternatieve Elfstedentocht plaats in Finland onder wisselende omstandigheden, dan vroor het weer hard, dan weer dooide het, en steeds was Theo erbij. In 1983 werd de tocht gereden op Lake Memphremagog op de grens van Canada en de VS. ‘Een bizarre tocht door de vrieskou’, kopt NRC Handelsblad over die tocht bij min 20 graden. ‘En nergens drinken onderweg’, zegt Theo. Bijzondere herinneringen heeft hij ook aan de ‘berekoude’ tocht van 1991 in het Finse Rovaniemi ..
Samen met wijlen de Harmelense drogist Jaap Los, zijn schaatsmaat, die ook zijn langlaufski’s meenam, vloog hij naar het op de poolgrens gelegen stadje. Nogal slordig zwaaide deze rond met zijn ski’s en trok zijn paspoort uit zijn zak waarbij de Finnmarks in het rond dwarrelden. De drogiste besloot de dag voor de tocht alvast 60 kilometer te schaatsen, maar maakte een doodsmak op het ijs. Toch verscheen hij de andere morgen aan de start, maar ‘ik was hem binnen de kortste keren kwijt onderweg’, zegt Theo.
Eindelijk dan, in 1986, kon hij voor het eerst de enige echte tocht der tochten rijden. ‘Hoe bereid je je voor op zo’n tocht?’ vraag ik. ‘Van tevoren toertochten rijden’, zegt Theo, ‘en goed aankleden. Veel laagjes over elkaar, thermokleding, T-shirts met zeemleren lappen erop genaaid en aluminiumfolie over je tenen’. In 1997 was Theo skiën in Oostenrijk, toen op 2 januari het bericht kwam ‘ik giet oan’ op 4 januari. ‘Als een speer pakte ik mijn spullen en reed in een ruk naar Nederland’. Met Jaap Los pakte hij die avond de trein naar de Friese hoofdstad om daar bij een familie de nacht door te brengen. De volgende morgen om 0.300 uur werd hij al gewekt door de drogist: ‘Theo, hoe laat is het’. Onderweg naar de Frieslandhal bleek Jaap zijn sneeuwbril thuis te hebben laten liggen, ‘en die heb je echt nodig’.
Nog voor ze goed en wel op het ijs stonden was Theo Jaap Los al weer kwijt in de menigte. De tocht van ’97 was een zware met een harde wind. Veel schaatsers kwamen met bevroren tenen, vingers en neuzen over de finish. Theo klokte om 7.55 zijn eerste doorkomst in Sneek en om 18 .59 zijn binnenkomst in Leeuwarden. Pas op zijn slaapadres kwam hij Jaap Los weer tegen. Wat is er mooier, vraag ik, de Alternatieve tocht schaatsen in Finland of de Friese tocht? ‘Het heeft allebei zijn charmes’, vindt Theo. ‘Finland is niet zo massaal, maar de Friese maakt het bijzonder vanwege alle media aandacht en de mensen die overal aan de kant staan’. Als de wedstrijd niet gestaakt werd door de organisatie heeft Theo Plomp alle Elfstedentochten uitgereden. Geen geringe prestatie voor deze Harmelenaar.
